Vroeger gingen we eerder dood, waren we armer en lelijker. Kinderarbeid was nog heel gewoon, net als poepen op straat. Bovendien behandelden we dieren als gevoelloze machines en geloofden we dat je zwanger kon worden als je de vinnen van een draak aanraakte. Ook kostte het huishouden veel meer tijd en hadden we geen medicijnen.
We hebben het nu dus op alle vlakken beter. Oorzaak van dit alles: evolutie, technologie, beschaving, wetenschap en beschaafd samenwerken. Geen nieuwe boodschap, wel handzaam verpakt tot een vlot boekje. En toch denken we dat het slecht met ons en de wereld gaat. Dat doemdenken heeft een aantal oorzaken: we lijden collectief aan cognitieve dissonantie (zo is ons brein geneigd alleen de leuke dingen van vroeger te onthouden), we zijn graag bang (en angst levert geld op), kunnen het niet laten te overdrijven en een vorm van zelfhaat is haast niemand vreemd.
Simon lijkt ervan uit te gaan dat deze vooruitgang ons ook gelukkiger maakt, maar stelt het nergens aan de orde. Of doen onze aangeboren angst en pessimisme al deze vooruitgang teniet?
Technologie en innovatie zullen de grote drivers zijn achter klimaatoplossingen, al is het maar omdat de Kuznets-curve nog steeds opgaat. Deze theorie zegt dat er pas oog voor natuur en milieu komt als een land een zekere welvaart heeft bereikt.
Aan de andere kant, moeten we de tijden waarin we leven niet unieker maken dan nodig, dit geldt voor zowel de jubelaars als de doemdenkers. Zo bijzonder is het nu ook allemaal weer niet. Zo betoogt FT columnist en econoom Martin Wolf dat het maar de vraag is of de technologische vooruitgang die we nu doormaken wel in de schaduw mag staan van de Industriële Revolutie. Hij stelt dat er toen daadwerkelijk waarde werd toegevoegd, terwijl uit de huidige productiviteitscijfers dat niet blijkt op te gaan voor onze tijd.
De beste manier om zin en onzin te scheiden is en blijft zelf nadenken; het kost meer moeite, maar het resultaat is een stuk duurzamer.
DANIEL PEPIJN VAN DIJK 