Schrijven als een King
Voor de meeste schrijvers, beginnend of gelauwerd, zal Stephen King niet de meest voor de hand liggende docent zijn. Geheel ten onrechte. “On Writing” is een masterclass in helder, direct en spannend schrijven – wat mij betreft basiscriteria waar elk verhaal aan moet voldoen.
Terwijl hij zijn jeugd en leven beschrijft, legt King kundig – en heel geestig – uit wat een paragraaf goed maakt (beginzin introduceert onderwerp, dat daarna wordt toegelicht), dat adjectieven verboden zijn en dat de passieve vorm vermeden moeten worden. Schrijven is verleiden. Heet de lezer welkom, zorg ervoor dat zij vergeet dat zij een verhaal leest.
Wat betreft eisen die de schrijver aan zichzelf moet stellen, is King minstens zo helder: schrijf minstens zes dagen per week, zo’n 1.000 woorden per dag. Doe de deur dicht, nul afleidingen toegestaan. Je kan overal lezen, maar schrijven vereist afzondering. Een eigen plek. De plek waar je kan dromen. In je eentje.
Alleen Malcom Gladwell krijgt het voor elkaar om bestsellers in de Starbucks te schrijven.
Verhalen en romans kennen drie lagen: de vertelling, die het verhaal van A naar B en uiteindelijk naar Z leidt. De beschrijving: creëert een zintuigelijke ervaring voor de lezer. En tot slot, de dialoog, die de de karakters tot leven wekt.
Stephen King benadrukt dat de schrijver zelf het verschil maakt. Wat jij weet, maakt je uniek als schrijver. Wees dapper en “tell us all you know” en voor de hand liggend, maar cruciaal: “tell your story as it is” Begin altijd met het vertellen van een verhaal, nooit met een thema. Dat leidt geheid tot ellende.
Dan dialogen. Een goede dialoog is genieten, een slechte dialoog is dodelijk. Kernregel: “Show don’t tell”. De emotie van verteller moet niet duidelijk worden doordat je het zegt, maar moet blijken uit de context. Zeg niet dat hoofdpersoon nooit naar school is geweest en daarom slecht uit zijn woorden komt, maar laat de lezer dit ervaren door te beschrijven hoe hij spreekt – middels een goede dialoog. Het vergt wat meer woorden, maar het resultaat is levendiger en overtuigender. Dialogen schrijven is te leren – tot op zekere hoogte. Ook hier geldt de wijsheid dat je je beperkingen moet kennen.
De beste verhalen gaan over mensen en niet over gebeurtenissen. Beschrijf mensen niet door te zeggen “Henri voelt zich depressief”, maar maak zijn gevoelsleven invoelbaar door de situatie waarin hij zich bevindt te beschrijven. Iets als “Henri werkte de ene zak drop na de ander weg. Zijn dunne haar kleefde aan zijn schedel. Hij had al weken niet gedoucht.” Als je daarmee de lezer duidelijk kan maken dat hij depressief is, heb je je doel bereikt.
Hoewel we dus in eenzaamheid moeten schrijven, is het toch van groot cruciaal iemand in de kamer uit te nodigen; de Ideale Lezer. Door deze persoon voor ogen te houden bij het schrijven, zal je verhaal scherper worden doordat het als het ware al blootgesteld is aan een publiek.
Achter mijn gesloten deur bevind ik me voortaan in goed gezelschap; de Ideale Lezer en dit praktische, inspirerende boek.
Stephen King, On Writing – 2000