In zowel de Brexit discussie als in de Amerikaanse presidentscampagne hebben experts het zwaar. Kenners staan in een dubieus daglicht en worden stelselmatig geridiculiseerd: ze zouden geen enkele meerwaarde meer hebben. Zo stelde Michael Gove, de Britse minister van Justitie en de Brutus van Boris Johnson dat “people in this country have had enough of experts”. Trump bestrijdt wetenschap en intellectuelen op dagelijkse basis. Natuurlijk is dat soms verdiend, maar met deze aanpak is de waarheid uiteindelijk de grootste verliezer.

Belangrijk onderdeel van een dergelijke redenering is dat er geen feiten bestaan waar niemand om heen kan. Alles is relatief en iedereen heeft zijn eigen waarheid. Hoewel ze deze kwalificatie zelf zouden verafschuwen, zijn Gove en Trump daarmee echte postmodernisten. Valkenberg helpt ons in Op Denkles, dat sterke hoofdstukken afwisselt met minder goed beargumenteerde stokpaardjes, ons wapenen tegen dergelijke modieuze denkbeelden. Dooddoeners als ‘dit kan geen toeval zijn’ en idioterieën als ‘wetenschap is ook maar een vorm van geloof’ worden kundig en met verwijzing naar filosofen met de grond gelijk gemaakt.

Helder denken betekent dat argumenten wel degelijk gerangschikt kunnen worden. Iedereen mag zeggen wat hij of zij wil, maar daarmee is het nog niet waar. Argumenten, aannames dienen getoetst worden op houdbaarheid en kwaliteit.
Vanzelfsprekend vergt dit incasseringsvermogen – maar dat is dan ook wat echte tolerantie inhoudt: de deugd van het incasseren.
Opdat gezwets nooit gevaarlijk wordt.

Sebastien Valkenberg – Op denkles (Ambo Anthos, 2015)