Hoe zijn mensen onderling verbonden? Wat verwachten we van elkaar? Wat hebben we aan conventies, religie en taal? Wat is macht en hoe werkt staatsvorming?
In een beknopte boekje, geeft Abram de Swaan een inleiding op de sociologie en behandelt hij – oppervlakkig -bovenstaande vragen. Verwacht dan ook geen verrassende nieuwe inzichten. Soms zijn de voorbeelden wat gedateerd – het boekje is twintig jaar geleden geschreven.
De door De Swaan behandelde Thomas-regel is echter nog steeds van kracht: als mensen verwachten dat iets gebeurt, dan hebben die verwachtingen gevolgen voor wat er gebeurt. Grofweg zijn er twee verschillende manieren: de zelfbevestigende verwachtingen en de zelfweerleggende verwachtingen. Een voorbeeld van de eerste is wanneer mensen gaan hamsteren nadat ze horen dat ‘boter en zeep’ schaars’ worden – wat dan dus ook gebeurt. Tegenwoordig noemen we dat een self-fulfilling prophecy. Het tweede geval komt voor wanneer een heerlijk, doodstil dorpje wordt aangeprezen met lage prijzen voor de paar badgasten die er komen. Dat was dan meteen de laatste stille en goedkope zomer.
De mensenmaatschappij – Abram de Swaan. Uitgeverij Bert Bakker, 1996
DANIEL PEPIJN VAN DIJK 